مباحث درسی 

  مقدمه

  در اين قسمت توضیحاتی پیرامون ضرورت آشنائی با روش تحقیق ، مبانی و اصول اوليه در تحقیق  ارائه می گردد انتظار می رود پس از مطالعه این قسمت فراگیر بتواند:

اهداف درس

  1. شما دریابان این قسمت باید قادر باشید:

  • تحقیق به روش علمی را تعریف کنيد. 

  • چرا و چه زمانی تحقيق آغاز می شود؟انواع آنرا معرفی نمايید.

  • عناوين مهمترين بخش ها در هنگام تهيه طرح تحقيق را نام ببريد.  

  • برای شما فرصتی فراهم خواهد شد تا به سوالات خود درمورد يک مسئله به صورت علمی بيانديشيد.

  • روش علمی برای تحقيق وانواع و ويژگی های آنرا را فراخواهيد گرفت.

  • فراگیر همچنین متقاعد خواهد شد برای بررسی های علمی و دقیق نیازمند یادگیری روش تحقیق علمی می باشد.

  درس بعدی


  • در طول سالیان و از ابتدای حیات بشر ،  انسان همیشه با تحقیق سروکار داشته است . آنچه در اینجا اهمیت دارد آنکه تحقیقی می تواند راهگشا باشد که بر اساس اصول و موازین علمی صورت پذیرد.

  • تحقیق در لغت به معنای درست و راست گردانیدن،پیدا کردن ، افتن ياجستجوی حقیقت آورده شده است. تعاریف به عمل آمده از تحقیق و پژوهش فراوانند. تحقیق به روش علمی را مجموعه مقررات و قواعدی دانسته اند که چگونگی جستجو برای افتن حقایق مربوط به پک موضوع را نشان م دهد.در جايی دیگر آن را حقیقت پژوهی ناميده اند و گروهی از دانشمندان اینگونه تحقیق را عملی منظم که در نتیجه آن پاسخ هائی برای سوالات مندرج در موضوع تحقیق بدست خواهد آمد تعریف کرده اند.

  • درهرصورت مشخص است که وجه اشتراک در همه این تعاریف جستجوی حقیقت است و حقیقت پک پدیده ذهنی است که با واقعیت ( یعنی وجود عینی ) مطابقت دارد.( هرچند ممکن است این امر در علوم تجربی صحیح باشد لیکن در علوم نظری چنین نیست) به هرحال مانيز در روش تحقیقی که بحث خواهیم کرد بدنبال افتن حقیقت خواهیم بود. به صورت خلاصه منظور ما از روش علمی تحقیق، مجموعه قواعد و رويه ای است که محقق برای جمع آموری حقایق و واقعیت ها دنبال می کند تا سپس آنها را تفسیر ، تبین و اثبات نماید.

  • جان ديوئی معتقد است:" اولين مرحله تحقيق احساس وجود يک مشکل  است؛ به اين معنی که پژوهشگر در کار خويش با مانع يا مشکلی روبرو گرديده است که در حل آن ابهام يا ترديد دارد و نمی تواند در مقابل آن ساکت بماند." بنابراين اين نقطه آغازين در انجام هرگونه پژوهش يا تحقيقی بسيار مهم است و نقش آموزش افراد برای مسئله يابی که در برخی نظام های آموزش و پرورش برآن بسيار تاکيد می شود نيز از همين امر نشات می گيرد. هرچه ضرورت پرسش در هنگام تدريس برای فراگير بيشتر مطرح شود و از او خواسته شود تا ذهن خود را برای طرح سوالات بيشتر فعال سازد می توان انتظار داشت که در آينده نياز به تحقيق و پيشرفت در او ارتقا يابد. (مثال)

  • اولين مرحله از تقسيم بندی تحقيق را می توان منوط به هدف از انجام تحقيق دانست.بدين صورت که آيا هدف از انجام تحقيق علائق علمی محقق است يا احتياجان عملی . بدين شکل که محقق برای موشکافی در تجربيات خود و ديگران ، کنجکاوی های علمی ويا الهامات وفرضيات علمی محض بنبال اجرای تحقيق است و يا اينکه هدف کسب اطلاعاتی است که بتواند مشکل يا مسئله فوری را حل نموده ويا زمينه را برای تصميمم گيری در مورد يک موضوع يا مسئله خاص فراهم نمايد. چنانچه هدف اول مد نظر باشد با تحقيق بنيادی يا Basic Research روبرو هستيم که در تعريف آن گفته ميشود: " تحقيقی است که برای گسترش و بسط دانش يا علوم پايه در يک نظام و بخاطر فهم آن طرحريزی می شود.ممکن است همه يا بخشی از اين دانش در آينده کاربد داشته باظد ولی معمولا خود محقق در کاربرد نقشی ندارد." اکا چنانچه تحقيق برای هدف دوم انجام شود آنرا تحقيق کاربردی يا Applied Research می نامند و در تعريف آن گفته می شود: " اين نوع تحقيق برروی يافتن راه خل مسائل فوری با ماهيت عملی متمرکز می شود و بنابراين اين تحقيقات جنبه عملی داشته و معمولاخود محققين درکاربرد نتايج دخيل می باشند."

  • بديهی است تقسيم بندی های متعدد ديگری برای روش های تحقيق وجو دارد که در ادامه مباحث  مورد بررسی و بحث قرار خواهد گرفت.

  • آنچه در اين مقدمه اهميت دارد آنکه تخقيق از ديرباز با آدمی همراه بوده است و در طول تاريخ به شيوه ها و روش های مختلفی آنرا انجام داده است . چنانچه انسان با تحقيق آشنا نمی شد و و اقدام به انجام آن نمی کرد آيا دانش و علم انسان تا بدين پايه امروزی بود ، مسلما پاسخ منفی است ( من هميشه در کلاسهای خود برای دانشجويان اين جمله را ياد آوری می کنم که چنانچه دانشجو به اندازه استادش بداند هيچگاه نبايد توقع پيشرفت علم را داشته باشيم و اين واقعيتی است که نگاه به تاريخ علم و پيشينيان آنرا برای ما بيشتر مشخص خواهد نمود) بنابراين تحقيق هم از ديدگاه فردی و هم از ديدگاه اجتماعی يک ضرورت است و انسانی که جستجو و تحقيق را در زندگی خود نداشته باشد ، تصوری از رشد و تکامل هم برای او نمی توان داشت.علاوه براين ضرورت انجام تحقيق از ديگاه علمی نيز انکار ناپذير است چه "تحقيق را  مايه حيات علم دانسته اند" و بدون انجام تحقيق علم همچون آبی که در حائی ماند باشد دچار گنديدگی و تبديل شدن به لجنزار خواهد شد. 

درس بعدی

 

تمرین کلاسی

 پرسش شما در زمینه موضوع انتخابی برای تحقیق چیست؟

 

دعوت به همکاری

استاد ارجمند ، دوست عزيز دانشجو و دانش پژوه

مباحثی که در اينجا به نظر شما رسيده است جسارت هائی از دانشجوئی است که صرفا بخاطر آغاز حرکتی نوين در مسير پرشتاب فنآوری های نو در ايران و در حوزه علوم توانبخشی بدان دست يازيده است. بديهی است با نقاط ضعف و کاستی هائی همراه است که نظرات ، انتقادها و پيشنهادات ارزنده شما می تواند راهگشای آن به مسير مطلوب و صحيح باشد. بنابراين تقاضا دارد با نظر لطف خود ، من را در ادامه اين راه ياری نمائيد. آنچه شما ارائه خواهيد نمود در صورت تمايل خودتان با نام و آدرس شما در صفحه ويژه ای  قرار خواهد گرفت . اميدوارم بزودی با استفاده از مقالات و مطالب ارسالی شما اين مبحث به يکی از فراگيرترين کلاسهای " روش تحقيق الکترونيک " در ايران مبدل شود.خوشحال خواهم شد چنانچه بتوانم از نظر ها ، پيشنهاد ها ، پرسش ها و مقالات شما در اين قسمت استفاده نمايم . موضوعات زير برای بحث و پژوهش پيشنهاد می شوند:

  •    مشکل توانبخشی در کشور چيست؟

  •    مهمترين مسائل معلولين کدامند؟

  •    چرا تحقيق در مورد مسائل ناتوانی مهم است؟

   چنانچه پرسش ، نظر و يا پيشنهادي داريد ، برايم بنويسيد. پيشاپيش از نظر ها و پيشنهادات شما سپاسگزاري مي کنم. 

 کدام يک از موارد زير را مي خواهيد بفرستيد؟

پرسش مشکل پيشنهاد تقدير

 موضوع

 مطلب خود را در فضاي زير بنويسيد:

 لطفا نحوه تماس با خود را مشخص کنيد:

  نام

E-mail

تلفن

فاکس

لطفا" در مورد اين موضوع د راسرع وقت پاسخ دهيد.

امروز

سرفصل های درس

مقدمه
 انتخاب موضوع
مرور بررسی های قبلی
بيان مسئله تحقيق
 اهداف تحقيق
فرضيه يا سوالات مهم
تعريف مفاهيم ومتغيرها
مقياس اندازه گيری
جامعه مورد مطالعه
جمع آوری اطلاعات
  تجزيه و تحليل دادها
برنامه ريزی اجرا
ملاحظات اخلاقی
محدوديت های پژوهش
گزارش نويسی

 

پيوندهای داخلی

مرکزملی تحقيقات علوم پزشکی
مركز اطلاعات و مدارك علمي
بانک اطلاعات توانبخشی ايران
 مقالات علوم پزشکی ايران
دانشگاه علوم پزشکی ایران
وبگاه توانبخشی ایران
 
 
 
 

 

پيوندهای خارجی

Google
Medline
Medscape
Google Scholar
Free Medical Journals
 
 
 
 
 

 

پيوست ها

مثال های درس
 
 
 
 
 
 
 
 
 

کليه حقوق محفوظ ومتعلق  به دکتر محمد کمالی است .نقل مطلب از کلاس روش تحقيق صرفا با ذکر نام و نشاني کامل سايت و نويسنده مجاز می باشد .